Stopy z pamięcią kształtu to stopy (mieszaniny metali), które po odkształceniu powracają do swej wyjściowej postaci na skutek ogrzewania. Oznacza to, iż stopy z pamięcią kształtu posiadają właściwość „zapamiętywania” swego oryginalnego kształtu i powracają do niego w ściśle określonych warunkach.
Dobrze znanym rodzajem stopów z pamięcią kształtu (SMA) są stopy niklu i tytanu (NiTi), które są powszechnie nazywane „nitinolami”. Aby wyjaśnić „zjawisko zapamiętywania”, należy rozważyć strukturę krystaliczną, która ulega odkształceniu pod wpływem naprężeń, ale ogrzanie jej do ściśle określonej temperatury sprawia, iż struktura powraca do swego najbardziej stabilnego stanu skupienia (czyli do swej postaci wyjściowej).