Vormgeheugen legeringen zijn legeringen (metaal composieten) die na vervorming weer terugkeren naar hun oorspronkelijke vorm als zij verhit worden; dit betekent dat zij hun oorspronkelijke vorm “onthouden” en daarnaar toe terugkeren onder bepaalde omstandigheden.
Nickel-titanium (NiTi) legeringen, algemeen bekend als "Nitinol" is een bekend type van vormgeheugen legeringen (SMA). Het "geheugen effect" kan verklaard worden door aan te nemen dat wanneer de kristalstructuur vervormd onder druk, het verwarmen tot een bepaalde temperatuur het mogelijk maakt om het terug te brengen naar de stabiele toestand (de oorspronkelijke vorm).